کد مطلب:20162 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:8

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

معني عرفان چيست؟ آيا عرفان داراي منازل است؟

عرفان از عرف است و به معني شناخت و شناختن ميباشد. در اصطلاح حكما و عرفا عبارت است از شناخت و معرفت قلبي كه از راه كشف و شهود، نه بحث واستدلال، حاصل ميشود.(1)

يعني عارف بر اثر تصفيه باطن و سير و سلوك به خدا و اسما و صفات او معرفت و شناخت مشهودي پيدا ميكند.

عرفان داراي دو بخش است: نظري و عملي. عرفان نظري به تفسير هستي ميپردازد، يعني به تفسير خدا و جهان و انسان. عرفان عملي عهده دار پرورش كامل انسان است. اين بخش از عرفان علم سير و سلوك ناميده ميشود در اين بخش از عرفان توضيح داده ميشود كه عارف سالك براي اين كه به قله منيع انسانيت يعني توحيد برسد، از كجا بايد آغاز كند و چه منازل ومراحلي را بايد به ترتيب طي كند و در منزلهاي بين راه چه احوالي براي او رخ ميدهد، و چه وارداتي بر او وارد ميشود. البته همه اين منازل و مراحل بايد با مراقبت يك انسان كامل و پخته كه قبلا اين راه را طي كرده و از رسم و راه منزلها آگاه است، صورت گيرد. اگر همت انسان كامل بدرقه راه نباشد، خطر گمراهي وجود دارد.

عرفان از انسان كاملي كه بايد همراه نوسفران باشد، گاهي به طاير قدس و گاهي به خضر تعبير ميكنند.

همتم بدرقه راه كن اي طاير قدس

كه دراز است ره مقصد و من نو سفرم(2)

عرفان اسلام براي انسان از لحاظ سير و سلوك و كمالات عرفاني، ده منزل در نظر گرفتهاند كه به منازل السائرين معروف است: بدايات، ابواب، معاملت، اخلاق، اصول، اوديه، احوال، ولايات، حقايق و نهايات.(3)

هر يك از اين ده بخش بابهاي متعدد دارد. براي اطلاع بيشتر به شرح منازل السائرين خواجه عبداللَّه انصاري، نگارش علي شيرواني، و به عرفان نظري سيد يحيي يثربي مراجعه فرماييد.

پي نوشتها:

1 - فرهنگ فارسي مصاحب، ماده: عرفان.

2 - مرتضي مطهري، آشنايي با علوم اسلامي، عرفان - كلام، ص 85 و 88.

3 - علي شيرواني، شرح منازل السائرين، خواجه عبداللَّه انصاري، ص 34.